جهش رشد: آنچه باید بدانید !

                                                                               

جهش رشد، یا افزایش سریع قد و وزن، در اولین سال زندگی و حدود سن بلوغ 
بیشتر مشهود است، در هر دو دوره رشد قابل توجهی در کوتاهترین زمان ممکن 

اتفاق می افتد. جهش رشد بعدها هم اتفاق می افتد اما کمتر محسوس است.

 نحوه ی رشد: 

از سن دو تا چهار سالگی حدود 5 تا 5/7 سانتی متر در سال به قد و تا 2 کیلو
گرم به وزن کودک اضافه می شود. از سن یک تا سه سالگی بیشتر این رشد در 
ناحیه پاها و تنه دیده می شود.

پزشکِ نوزاد شما مراحل رشد را در معاینات خود دنبال میکند و این ارقام را 
روی نموداری (که نمودار رشد نام دارد) ترسیم میکند تا از سلامت و تناسب 
اندام او مطمئن شود.

درصدهای رشد فرزند شما وزن و قد او را در مقایسه با کودکان همجنس و هم سن 
دیگر نشان میدهد. مثلا کودکی با قد هفتاد و پنج از صد، از سه چهارم کودکان 
همسالِ خود بلندتر است.

پزشک دقت میکند که درصدهای قد و وزن متناسب باشند و با نرخ رشد کاملی 
ادامه پیدا کنند.

 بعد از دو سالگی پزشکان میزان bmi نمایه ی توده بدنی - را 

اندازه میگیرند تا امکان چاقی را بررسی کنند. درصد چربی بدن از یک تا پنج 
سالگی از حدود 25 درصد به 15 درصد کاهش پیدا میکند و بنابراین کودکان 
لاغرتر و عضلانی تر به نظر میرسند.

رشد هیچ وقت یکنواخت و با شیب مسطح افزایش پیدا نمیکند. بلکه جهش های رشد هم اتفاق می افتند.

 نشانه های جهش رشد:

• فرزندتان گرسنه تر از همیشه است و هر وعده بیشتر می خورد.

• فرزندتان چرت های طولانی تری می زند یا شبها بیشتر می خوابد.

• فرزندتان حتی وقتی مریض نیست بدخوتر و بی قرارتر است.

شاید بهتر باشد در جهش رشد افزایش وزن چندانی اتفاق نیفتد تا در درازمدت 
باعث توجیه تغییرات رفتاری نشود. بعنوان مثال لازم نیست چون بچه شما در 
مرحله جهش رشد است، غذای بیشتری به او بخورانید. به هیچ رژیم خاصی هم نیاز 
نیست. بیشتر جهش های رشد تنها چند روز ادامه پیدا می کنند.

معمولا والدین بعد از آن که جهش رشد اتفاق میافتد پی به آن می برند. شلوار 
هفته پیش را به تنِ فرزندتان میکنید و می بینید که به زانوهایش هم نمی رسد. 
یا پاهایش از کفش بیرون میزند. غیرمعمول نیست اگر کودک پیش دبستانی در یک 
فصل دو سایز بزرگتر شود.

واکنش به جهش رشد: 

در واکنش به جهش رشد لازم نیست کار زیادی انجام دهید جز این که کمد لباس 
را دایم خالی و پر کنید. اگر اشتهای فرزندتان زیادتر از معمول شده یک بشقاب
بیشتر به او بدهید یا وعده های بین غذا را بیشتر کنید.

پیش دبستانیها ممکن است بسته به نیاز بدنشان «بی غذا سر کنند» یا همه غذا 
را ببلعند. اگر کودکان احساس نیاز به خواب میکند بگذارید چندروزی بیشتر 
بخوابد.

درباره «دردِ رشد»، درد و احساس کوفتگی در پاها بخصوص اطراف ماهیچه ساق 
پا، زانو، و روی رانها بحث بسیار شده و احتمالا به غلط این نام را بر آن 
گذاشته اند. هیچ سند پزشکی این درد را به رشد ماهیچه یا استخوانها مرتبط 
نمی داند.

البته امکانش هست که ماهیچه های در حال رشد بعد از فعالیت زیاد دچار سفتی و
گرفتگی شوند. 10 تا 20 درصدِ کودکان از ابتدای 3 تا 4 سالگی (و بعد در 
سالهای میانی) از این احساس شکایت میکنند. این درد اغلب کودک را در نیمه شب
بیدار میکند.

این دردها معمولا بعد از روزهای بازی شدید بیرون از خانه احساس میشود. می 
توان با کمپرس گرم، ماساژ، حرکات کششی نرم یا استامینوفن تخفیفش داد.

اگر درد شدید بود یا بیشتر از 24 ساعت ادامه پیدا کرد، آن را به پزشک 
فرزندتان گزارش کنید تا امکان علتهای موثر دیگر مثل ورم مفاصل نوجوانان، 
مشکلات رماتیسمی، عفونت، ترک استخوان یا مشکلات ارتوپدی دیگر را بررسی کند.