چگونه به سوال “بچه از کجا می آید؟ ” کودکان پاسخ دهیم.
اگر فرزند بسیار کم سن و سال شما پرسید مامان بچه از کجا می آید، می دانید باید چه پاسخی بدهید؟
پاسخ این سوال به سن کودک بستگی دارد .
اما وقتی خیلی کم سن و سال است باید بگویید بچه از یک تخم در شکم مادر بوجود می آید و رشد می کند،آن وقت شکمتان را به او نشان دهید .
و بگوئید بچه در اینجا در یک محل خاص بزرگ می شود و بعد از شکم مادرش بیرون می آید.
به هیچ وجه در مورد روابط جنسی و یا نحوه دقیق تولد بچه با او صحبت نکنید، چون او در این سن اصلا از این موضوعات تصور ذهنی ندارد و سر درنمی آورد.
معمولا اکثر بچه های زیر ۶ سال این پاسخ را می پذیرند.
در پاسخ به فرزندتان از جواب های مختصر و مفید استفاده کنید ولی در صحبت با او راحت باشید.
مطمئن باشید او از این پاسخ شما کاملا راضی و خشنود می شود.
با افزایش سن کودک، به تدریج اطلاعاتی که در این زمینه به او می دهید باید زیادتر شود اما اینکار بسیار تدریجی و ملایم باشد .
یعنی در هر سن اطلاعات داده شده کمی بیشتر باشد اما اصلا دروغ نگوئید و یا داستان سرایی نکنید.
در آن زمان تقریبا تمام کارهای مربوط به عید، توسط اعضای خانواده انجام میشد که در بیشتر مواقع، همه در یک خانه زندگی میکردند و دست به دست هم داده به خیاطی و خانه تکانی، خرید و پخت و پز میپرداختند، باغچه را صفا داده و گلکاری میکردند و خلاصه با آغاز سال نو، همه با احساس رضایت از نتیجه کوششهای خود، پذیرای مهمانان شده و خود به دیدار فامیل میرفتند و روزهای خوشی را در کنار یکدیگر میگذراندند.
عید نوروز برای کودکان از حال و هوایی استثنایی برخوردار بود و اکثر آنان تنها در همین زمان صاحب یک دست لباس نو میشدند و شاید یکی دو اسکناس تا نخورده عیدی میگرفتند و برای آن هزارتا نقشه میکشیدند. ناگفته نماند که در بیشتر موارد این اسکناسها به جیب والدین میرفت و خرج گوشه ای از اجاره خانه یا یک مورد ضروری دیگری میشد که آنرا به بعد موکول کرده بودند.
زیرا در این روزها هیچ کس از خرج کردن پول کم نمیگذاشت و ضرب المثل "چو فردا شود فکر فردا کنیم" در این مواقع خیلی صدق میکرد! اما تمام اینها چیزی از لذت عیدی کم نمیکرد و بچه هایی هم که میدانستند قرار است عیدی نقد آنها به مصارف دیگر برسد، با این ایده که کمک خرج پدر و مادر خود شده اند به خود دلگرمی میداده و حتا بادی به غبغب میانداختند و احساس بزرگی میکردند.
پیشواز نوروز
رخت نو : از آغاز ماه اسفند کم کم اندیشه عید نوروز موجب شادی اغنیا و نگرانی فقرا میشد و در این میان اوضاع کسبه بازار از همه بهتر بود و فصل رونق بازار فرا رسیده بود. اولین کار، که زمان و دقت بیشتری لازم داشت تهیه رخت و لباس نو بود. البسه کودکان معمولا از رنگهای شاد و زنده تهیه میشد که معمولا توسط خانمهای خانه دوخته میشد و کفش و کلاه تنها مواردی بودند که از بازار خریداری میشدند. خانم و آقا هم(در خانواده های متوسط) معمولا به نو کردن چند تکه اصلی لباس خود که شامل چادر مشکی و چادر نماز، کفش و عبا بود میپرداختند و در صورت امکان البسه دیگر را شسته و رفو میکردن، یقه ها را آهار میزدند و خلاصه برای سال نو، نو نوار میشدند.
خانه تکانی
هر چند که تهیه لباس نو در بعضی از خانواده های بی بضاعت انجام نمیشد ولی رسم خانه تکانی، فقیر و غنی نمیشناخت و برای انجام شدن آن، تمام وسایل خانه باید بیرون ریخته شده و تمام خانه شسته، جارو و گردگیری میشد و بعد تمام اسباب پس از تمیز شدن به داخل برده شده و چیده میشد.در همین خانه تکانیها، دو کار مهم انجام میگرفت، یکی دل کندن از لوازم و اسباب کهنه و شکسته بود که پس از یک یا چند سال کار کردن و تعمیر شدن، دیگر نفسهای آخر را کشیده و تنها به درد دور انداختن میخورد و همچنین تغییر و تحول شکل چیدن اثاث منزل که با بیرون ریختن و دوباره چیدن، شکل تازه ای به خانه داده و موجب تنوع میشد.
خانه تکانی در آن روزها وقت بسیاری میگرفت زیرا از تکاندن فرش و گلیم و قالی شروع میشد و با صیقل دادن لوازم فلزی، شستن پارچه ایها (ملافه و پرده، روتشکی و پشتیها و...)، شستن در و پنجره ها و ظرف و ظروف و دوده گیری از اتاقها به پایان میرسید و بعد همه چیز باید دوباره چیده میشد تا سال بعد که روز از نو، روزی از نو.
سبزه سبز کردن :سبزه عید از بیست روز تا ده روز مانده به عید باید سبز میشد. به این ترتیب که خانم خانه به تعداد جمعیت خانواده مشت مشت گندم یا عدس یا هر دانه سبز کردنی دیگر را برداشته و در ظرفی سفالی میریخت، این کار باید طوری با دقت انجام میشد که از دستشان دانه ای به زمین نیافتد و در ضمن با هر مشت دانه باید برای سلامتی، خوشی، سعادت و گشایش بخت و مال آن شخص دعا میکردند، سپس روی دانه ها را با آب نیم گرم پوشانده و در جایی نه گرم و نه سرد قرار میدادند و هر روز آب تازه بر ریش میریختند تا جوانه بزنند.
این دانه های جوانه زده را در دستمال مرطوبی نگه میداشتند نا برگهای آن نیش بزند و بالا بیاید، سپس سبزه را در یک سینی یا بشقاب زیبا قرارداده، و هر روز آب میدادند تا سبز شده و برای هفت سین آماده شود، سپس آنرا با روبانی قرمز و گلهای پارچه ای تزیین کرده و سر سفره میگذاشتند.
خانمهای باسلیقه با تخم تره تیزک (شاهی) سبزه سبز میکردند، و با دانه های شاهی که پس از خیس شدن لعاب پیدا میکند، روی پارچه ای جملاتی چون "سال نو مبارک" یا "یا مقلب الالقلوب و الابصار" را مینوشتند و سبزه خود را به این شکل سبز میکردند.
خوردنیهای شب عید
سبزی پلو: یک شب مانده به تحویل سال، زمان خوردن سبزی پلو با کوکوی سبزی، سیر تازه و ماهی فرا میرسید. عقیده به پلوی سبزی دار این بود که میگفتند خوردن آن دل را زنده، احشا را تازه ، بدن را رطوبت مفید می بخشید و روح تازه به تن میدمید. با توجه به اینکه در تهران سبزی تازه هنوز نرسیده بود و وسایل تندرو برای رساندن ماهی تازه به تهران موجود نبود، بیشتر تهرانیها از سبزی خشک و ماهی دودی استفاده میکردند. سبزی تازه در گلخانه ها عمل می آمد و به قیمت گزافی فروخته میشد و تازه به دوران رسیده ها برای آنکه نشان بدهند سبزی و ماهی تازه استفاده کرده اند، آشغال سبزی و کله ماهی را کنار در خانه خود میگذاشتند.
از طرفی بسیاری از افراد خیر در این شب به یاری مستمندان شتافته و با بردن برنج، روغن، ماهی و تخم مرغ به در خانه آنها، دلشان را شاد میکردند.
رشته پلوشب سال نو، یعنی شب تحویل سال، وقت خوردن رشته پلو بود که خوردن آن آدابی داشت. رشته پلو که با رشته پلویی و همراه با خرما و کشمش سرخ کرده آماده میشود، غذایی است که نه تنها پر قوت و گرم کننده مزاج به شمار می آمد، بلکه خوردن آن موجب میشد که "سر رشته کار" تا آخر سال در دستشان باشد.
آداب تهیه و خوردن رشته پلو از این قرار بود: اگر مرد و سرپرست خانه دچار مشکلی در کار و کسب شده بود، بشقاب اول برای او کشیده میشد، اگر در خانه دختر بخت بسته ای بود، او باید زیر دیگ را روشن میکرد و موقع کشیدن در دیگ را باز میکرد. رشته خشک کرده این پلو، برای رفع بی پولی داخل کیف قرار میگرفت.
دختر یا پسر بخت بسته در هنگام کشیدن پلو باید از منزل خارج میشد و بعد مادر یا مادر بزرگ او بشقابی از برنج برایش میکشید و پشت در برده و می پرسید کی هستی؟ و او جواب میداد باز کن، مادر در را باز میکرد و بشقاب را به دستش می داد، آن شخص باید دو لقمه پلو را همان بیرون میخورد و بعد به داخل می آمد تا بختش گشوده شود.
چراغهای شب عید
از اعتقادات دیگر شب سال نو این بود که باید شعله و نور در خانه زیاد باشد که این شامل اجاق یا منقل و چراغها بود که باید تا صبح روز دوم سال روشن نگه داشته میشد به طوریکه باید با کمال دقت نفت گیری میشد تا دود نزده و خاموش نشود. از طرفی، شیوه سوختن این چراغها، خود تعبیر و تفسیری داشت که شنیدن آن خالی از لطف نیست.
اگر چراغها از ابتدا تا انتها روشن و سالم باقی مانده بود، سالی پربرکت با دلخوشی و تندرستی در انتظار اهل خانه بود، اگر لوله چراغها دود زده میشد یا شمع درون آنها به یکسو می افتاد، تاریکی و کدورت در زندگی رخنه میکرد، اگر خاموش میشد، مالی از دستشان میرفت یا امیدی به نا امیدی مبدل میشد و بدتر از همه اینکه اگر لوله چراغ میشکست یا چراغ واژگون میشد، به معنای درگذشت کسی از نزدیکان یا زیر و رو شدن زندگی اهل خانه بود.
مواد هفت سین نیز بر روی سفره قرار داده میشد که نشان از برکت، سلامتی، زایش، زیبایی و شادابی داشتند. اسفند برای رفع چشم زخم و شیرینی برای شیرین کامی بر سر سفره آورده میشد. یک کاسه آب که نارنجی در آن انداخته بودند هم جزو ضروریات سفره بود زیرا نام نارنج (نا-رنج) را به معنی بدون رنج معنا میکردند و حضور این میوه را دافع درد و رنج میدانستند.
بر اساس نتایج تحقیقی که به تازگی در مجله The Journal of Pediatrics منتشر شده، کودکانی با میزان کافی خواب، در محیط های آموزشی رفتارهایی به مراتب بهتر از کودکان خسته و خواب آلوده دارند.
Reut Gruber (نویسنده مقاله) و همکارانش تصمیم گرفتند تحقیقی را برای کشف رابطه خواب کافی و رفتارهای کودکان در مقطع دبستان انجام دهند. به همین منظور آنها با اجازه والدین، ۳۴ کودک ۷ تا ۱۱ ساله را انتخاب کردند. کودکان سالم، بدون اختلال خواب و مشکلات رفتاری.
در طول یک هفته مدرسه، نیمی از بچهها ۲۷ دقیقه خواب شبانه بیشتر را تجربه کردند و نیمی دیگر، ۵۴ دقیقه دیرتر از زمان معمول خوابشان به رختخواب فرستاده شدند.
طبق گزارش معلمها -که از جریان تحقیق آگاه نبودند- مشخص شد بچههایی که از شب را دیرتر به رختخواب رفتنهاند، نهتنها خسته و کسلتر، بلکه ناخوش و نسبت به همکلاسیهایشان نیز کجخلقتر بودهاند. آنها به راحتی به گریه افتاده و نسبت به انجام فعالیتهای روزمرهشان ناتوانتر و ناامیدتر به نظر میرسیدهاند.
در مقابل، بچههایی که بیشتر خوابیدند، خوشرفتارتر، بااحساستر، بشاشتر و فعالتر بودهاند.
این تحقیق نشان میدهد خواب بهتر به طور کلی بر روی قدرت حافظه، خلاقیت، گفتار و حتی توان تصمیمگیری و فعالیتهای مثبت بچهها در کلاس تاثیر بیشتری میگذارد.
چگونه بدانیم کودکان مان خواب کافی دارند؟
اکنون از اهمیت خواب کودکان آگاهی داریم، احتمالاً مهمترین سوال این است: «چگونه مطمئن شویم که کودکانمان به میزان کافی خوابیدهاند؟»به گفته دکتر اُوِنز بچههایی در این رِنج سنی نباید در طول روز خوابآلوده باشند و اگر این بچهها در طی روز در اتومبیل یا جلوی تلویزیون به خواب روند باید آن را یک اخطار به حساب آورید.
همچنین والدین میتوانند خواب کودکان را برای بررسی این اخطار تحت نظر بگیرند. این مساله توجه به میزان خواب کودکان در تعطیلات را نیازمند است. یعنی روزها و زمانهایی که ظاهراً زمانبندی چندان مهم به نظر نمیرسد. اگر در این اوقات بچهها بیش از میزان خواب شبانهشان بخوابند، نشان میدهد که آنها احتمالاً به اندازه کافی نمیخوابند و یا دچار اختلال خواب هستند.
برای رفع مشکلات خواب کودک یا عادت دادن آنها به میزان کافی از خواب، رعایت موارد زیر به والدین توصیه میشود:
- از حدود یک ساعت قبل از ساعت خواب، بچهها را از ابزارهای الکترونیک دور کنید. تلویزیون، کنسول بازی و کامپیوتر را خاموش نمایید.به اعتقاد دکتر اُوِنز، خواب کافی، سلامت، خلاقیت و موفقیتهای تحصیلی بچهها را تضمین میکند. این مساله میتواند به اندازه تغذیه خوب، ورزش و سایر موارد به بچهها در سلامتی و بهبود شیوه زندگیشان کمک کند.