با آرزوی سالی خجسته :
می بینی مرغان پس از زبان گرفتگی چگونه به آواز خوانی پرداختهاند ؟
می بینی زمین از پارچههای رنگین گیاهان جامه بر تن کرده ؟
می بینی ...
پس تو نیز بر نو شدن زمانه شاد کام باش...
از شش ماهگی که کودک شروع به گفتن سخنان نامفهومی میکند، شما میتوانید به او کمک کنید که مخاطب خوبی باشد. کودکان با یکدیگر تفاوت دارند.
پسرها اغلب دیرتر از دخترها شروع به صحبت میکنند. کودکان در خانوادههایی که به دو زبان صحبت میکنند ممکن است کلمات بیشتری بسازند و با آنها صحبت کنند و همچنین اطفالی که تازه به راه افتادهاند و خواهر و برادر بزرگتر از خود دارند، به زمان بیشتری برای گفتگوی رو در رو نیازمندند.
در زیر به روشهایی برای افزایش مهارتهای گفتاری یک کودک اشاره شده است. هرگز در انجام آنها افراط نکنید و نخواهید که جزء امور روزمرهتان در آیند.
زمانی را به او اختصاص دهید
سعی کنید هر روز حداقل 20 دقیقه وقت به کودکتان اختصاص دهید. کنارش بنشینید و فقط با او صحبت و بازی کنید. به آنچه انجام میدهد، نگاه کنید. سپس کارش را توضیح دهید و تفسیر نمایید.
یادگیری را به سرگرمی تبدیل کنید
به طور مداوم با کودک صحبت کنید. آموزش الفبا به طفل یا وادار نمودنش به گفتن نام اشیاء قبل از اینکه آنها را به او بدهید، هرگز به صحبت کردنش کمک نمیکند بلکه فقط حرف زدن را به یک سرگرمی برایش تبدیل میکند. از حدود نه ماهگی، آهنگ و ریتم حرف زدن کودک پیشرفت میکند. او در حین بازی کردن صداهایی را تقلید میکند و شعر بعضی از بازیها نظیر «عمو زنجیر باف» را میخواند. صداهای یک بازی و ریتم شعرهای مهد کودک به طفل کمک میکند تاروشهایی را برای استفاده از صدایش بدون استفاده از کلمات بیابد. همچنین شعرهای مهد کودک به او کمک میکند تا الگوهای گفتاری زبان مادریاش را تغییر دهد.
انجام این کارها نه تنها او را تشویق میکند که به آنچه انجام میدهید و میگویید توجه کند، بلکه او میتواند به آسانی ضمن انجام کارها، کلمات را به یاد آورد.
اشتباهاتش را اصلاح نکنید
در حدود یک سالگی، پس از اینکه کودک اولین کلمات را به زبان میآورد، حرف زدنش شروع میشود. آنچه او میگوید اغلب از نظر فنی اشتباه است. تلفظ کودک ممکن است ضعیف باشد و تا دو سالگی گرامر را نمیداند.
کودکان زیر دو سال، صداهایی نظیر «ش» و «در» را به سختی ادا میکنند. همچنین از یک کلمه برای بیان چیزهای زیادی استفاده میکنند. آنها ممکن است کلمه «سگ» را برای توضیح هر حیوان پشمالوی چهارپایی به کار برند.
اصلاح مداوم کاستیهای زبان یک کودک نوپا، مانع پیشرفت او میشود. تصور کنید اگر خودتان بخواهید یک زبان را یاد بگیرید، چه احساسی دارید. آنچه شما انجام میدهید، بازتاب لغات و گرامر صحیح به کودک است و اجازه میدهد تا در وقت مناسب آنها را به کار برد. نگران نباشید که کودکتان واقعا چه میگوید، این سن مرحله پیشرفت زبان است.
موقعیت و مکان فعلی را درنظر بگیرید
برای کودکان، گذشته یا آینده مفهومی ندارد و هرچه را که در معرض دیدشان نباشد، فراموش میکنند (حتی اگر پدر یا مادرشان باشد!) حرف زدن در باره سگ بزرگی که دیروز در پارک دیدهاید یا رفتن برای دیدن مادر بزرگ معنای چندانی ندارد. او بیشتر علاقهمند به آن چیزی است که در اطرافش به وقوع میپیوندد.
کارهای روزمرهتان، میتواند موضوع صحبت شما با کودکتان باشد. با گفتن جملاتی نظیر «کفشهایت را بپوش» یا «وقت شیر خوردن است» باعث میشوید کودک هر روز کلمات خاصی را بشنود و این کلمات آنهایی هستند که او اولین بار بر زبان میآورد. خواندن کتابهای عکسدار و ساعتهای غذا خوردن، فرصتهایی برای صحبت کردن فراهم میکند.
به او کمک کنید تا گوش کند
گوش کردن مهارت بسیار مهمی است که باعث پیشرفت کودک میشود. و به علاوه او یاد میگیرد که چگونه صحبت کند. گوش کردن و یاد گرفتن مهارتهایی هستند که کودک به آنها نیاز دارد تا هنگامی که بزرگ شد بتواند درست حرف بزند.
شما میتوانید به کودکتان کمک کنید تا با صرف وقت، مهارتهای شنیداریاش را از طریق توجه به صداهای جالب نظیر وز وز زنبور یا هواپیمایی که در حال بلند شدن است، گسترش دهد. هرگز کودک را تمام روز با تلویزیون یا رادیو مشغول نکنید. چون او را از صحبت کردن باز میدارد. هنگامی که طفل مشغول صحبت کردن است، با دقت به او گوش کنید و نوبت خود را در حرف زدن رعایت نمایید و ساکت باشید.
حقیقت این است که در تولید شیرهای خشک، شیر گاو به عنوان منبع پروتئین، چربی و کربوهیدرات استفاده می شود. اما مواد دیگری نیز هنگام تولید به آن افزوده می شود.
اگر به جای شیر خشک، به نوزاد شیر گاو فرآوری نشده داده شود، بعد از مدتی ممکن است علایم کمبود بعضی از مواد مغذی نظیر آهن، اسیدهای چرب ضروری و ویتامین E ظاهر گردد. شیر گاو همچنین دارای مقادیر بیش از حد نیاز سدیم است که این مقدار اصلا برای نوزاد نیاز نیست.
همچنین از آنجایی دستگاه گوارشی نوزاد هنوز تکامل نیافته است، لذا مصرف مقادیر زیاد پروتئین موجب از دست دادن خون از ناحیه روده ای معده ای و به تبع آن کاهش ذخیره آهن در بدن نوزاد گردد. بنابراین قبل از سن یک سالگی تنها مصرف شیر خشک فرآوری و غنی شده می تواند نیازهای تغذیه ای نوزادان را برآورده نماید.
لازم است بدانید که شیر گاو یکی از مواد غذایی آلرژی زا(حساسیت زا) است. لذا در مورد کودکانی که ممکن است بطور ارثی آمادگی ابتلا به آلرژی غذایی را داشته باشند، عدم مصرف هر نوع شیری غیر از شیر مادر می تواند باعث شود که دستگاه گوارشی آنها بخوبی تکامل یافته و احتمالا در سنین بعد از یک سالگی بتواند بدون ابتلا به عوارض این آلرژی، از هر نوع شیر و غذاییکه تمایل دارند استفاده نماید.
برای اولین سال زندگی، شیر مادر یا شیر خشک مهم ترین منبع غذایی نوزاد به شمار می آیند. شیر گاو برای اولین سال زندگی اصلا مناسب نیست، اما از حدود 7 ماهگی به بعد، مقدار کمی شیر گاو یا غذاهایی که حاوی مقادیر کمی شیر گاو هستند می توانند به عنوان یک غذای کمکی مورد استفاده قرار بگیرند.
راه های زیادی برای شروع استفاده از شیر گاو وجود دارد. شما می توانید فرنی کودک خود را با شیر گاو تهیه کنید. همچنین می توانید شیر را با غذاهای جامد مثل پوره سیب زمینی یا برنج مخلوط کنید یا می توانید مقدار کمی شیر را با میوه های تازه مخلوط نمایید.
شیر گاو برای اولین سال زندگی اصلا مناسب نیست، اما از حدود 7 ماهگی به بعد، مقدار کمی شیر گاو یا غذاهایی که حاوی مقادیر کمی شیر گاو هستند می توانند به عنوان یک غذای کمکی مورد استفاده قرار بگیرند.
هر چه سن کودک افزایش می یابد، نگرانی از کمبود کلسیم نیز افزایش می یابد. بیش از 20 درصد کودکان مقادیر ناکافی از کلسیم را دریافت می کنند. این امر بدان علت است که اکثر کودکان از نوشیدنی هایی استفاده می کنند که حاوی مقادیر ناکافی کلسیم می باشد.
سال های اول زندگی کودک، زمان رشد و تکامل استخوان های اوست، لذا مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم زیاد در این سن بسیار مفید می باشد. در این مورد شیر یک نوشیدنی خوب و مفید است، زیرا قند موجود در شیر(لاکتوز) و همچنین ویتامین D موجود در آن از عواملی هستند که موجب افزایش جذب کلسیم می شوند.
* نباید قبل از یک سالگی، شیر پرچرب گاو را به کودک خود بدهید.
* کودکانی که دارای سابقه ابتلا به آلرژی یا دیابت وابسته به انسولین هستند، نباید به هیچ عنوان قبل از پایان یک سالگی، به غیر از شیر مادر و شیر خشک هیچ نوع شیری را مصرف نمایند.
* مصرف شیر گاو به عنوان یک غذای مکمل، تنها بعد از هفت ماهگی توصیه میشود.
* بعد از یک سالگی، دریافت مقادیر کافی شیر موجب می شود که کلسیم مورد نیاز کودک تامین شود.