فرهنگ غذایی

فرهنگ غذایی

اهمیت تغذیه صحیح در رشد و تکامل کودک

علی امیرحسینی

بیش از نیمی از آمار مرگ کودکان همراه با سوء تغذیه است.

غذای نامناسب، بیماری مکرر، مراقبت و توجه ناکافی عوامل زمینه ساز و ایجادکننده سوءتغذیه هستند.

 چنانچه یک خانم در دوران بارداری دچار سوءتغذیه باشد یا یک کودک در دو سال اول عمر دچار سوءتغذیه شود رشد جسمی و ذهنی او دچار تاخیر شده و برای تمام عمر گرفتار خواهد شد.

حق همه کودکان است که از تغذیه خوب، محیط مناسب و مراقبت های بهداشتی اساسی برخوردار باشند تا در مقابل بیماری محافظت شده و از رشد و تکامل مناسب بهره مند شوند.
کودکان از رشد سریع برخوردارند لذا باید از تولد تا دوسالگی هر ماه وزن شوند. چنانچه درست وزن نگیرند، مشکلی وجود دارد که باید به آن توجه شود.

 

 وزن گیری منظم بهترین علامت رشد خوب و حاکی از کسب مهارت های تکاملی کودک است. چنانچه کودک در ۶ ماه اول عمر فقط شیر مادر را دریافت کند از رشد خوبی برخوردار خواهد بود. تغذیه با شیر مادر کودک را در مقابل بیماری ها محافظت می کند، همچنین تضمین کننده رشد خوب جسمی و ذهنی و کسب تکامل در کودک است.

شیرخوارانی که از شیر مادر محروم هستند ممکن است به راحتی کودکانی که با شیر مادر تغذیه می شوند یادگیری نداشته باشند.

چنانچه کودکی به مدت دو ماه وزن نگیرد ممکن است نیاز به دریافت مواد مغذی بیشتری داشته باشد، ممکن است بیمار باشد یا نیاز به توجه و مراقبت بیشتر داشته باشد.

 

 

 اگر کودکی مرتبا وزن نمی گیرد یا خوب رشد نمی کند سئوالات مهمی مطرح می شود که عبارتنداز:

 

___  آیا دفعات غذا خوردن کودک کافی است ؟

 زمانی که غذای کمکی شروع می شود تا پایان دوسالگی دفعات غذا افزایش می یابدو روزانه سه تا پنج بار غذا می خورد.

 

ـــــــ  آیا غذای کافی دریافت می کند ؟

 اگر کودک غذایش را تمام می کند و باز هم می خواهد باید غذای بیشتری به او داده شود.

ـــــــ  آیا غذای کودک حاوی انرژی و مواد مغذی کافی است ؟غذای کودک باید متنوع و حاوی موادی از تمام گروه های غذایی باشد از جمله: گوشت، ماهی، تخم مرغ، حبوبات، خشکبار، غلات، نخود، لوبیا سبز و... و نیز افزودن کمی روغن که انرژی غذا را افزایش می دهد.

ـــــــ  آیا کودک از غذا خوردن امتناع می کند ؟
اگر به نظر می رسد کودک طعم یک غذا را دوست ندارد باید غذاهای دیگر به او داده شود، غذای جدید را باید تدریجی آغاز کرد.

ــــــ  آیا کودک بیمار است ؟کودک بیمار نیاز به تشویق دارد که مقداری غذا بخورد. او را باید مکرر و کم کم غذا داد. بعد از بیماری نیز به مدت یک هفته به یک وعده غذای اضافی نیاز دارد. شیرخوارانی که غذایشان فقط شیر مادر است بایستی حداقل روزانه یک وعده شیر اضافی به مدت یک هفته دریافت کنند. چنانچه کودکی مکررا بیمار می شود بایستی توسط پزشک دیده شود.

ـــــــ  آیا کودک غذای کافی که محتوی ویتامین آ باشد دریافت می کند تا از ابتلای او به بیماری ها پیشگیری شود ؟

شیر مادر از لحاظ ویتامین آ غنی است. سایر غذاهای محتوی ویتامین آ عبارتند از: جگر، تخم مرغ، محصولات لبنی، میوه ها و سبزی های زرد و نارنجی و بسیاری از سبزی های با برگ سبز. اگر این غذاها به مقدار کافی در دسترس نیست بایستی سالی دوبار کپسول ویتامین آ دریافت کند که دوز آن را برای سن کودک پزشک تعیین می کند. در مناطقی که از قطره AD استفاده می کنند کپسول تجویز نمی شود.

ــــــ  آیا کودک از شیر مادر محروم است ؟

در شش ماه اول عمر بهترین غذا شیر مادر است که باید فقط و فقط آن را دریافت کند.

 از ۶ ماهگی به بعد علاوه بر شیر مادر که بهترین شیر و منبع مهم مواد مغذی مختلف است غذاهای کمکی را نیز باید دریافت کند.

ـــــــ  آیا آب و غذای کودک تمیز است ؟
چنانچه جواب منفی باشد کودک غالبا بیمار خواهد شد.

آنچه قرار است خام خورده شود باید شسته شود و آنچه که پختنی است باید خوب پخته شود. غذا وقتی پخته و آماده شد باید بدون تاخیر خورده شود اگر بماند باید به طور کامل حرارت ببیند. آب را باید از منابع تمیز برداشت کرده و در جای تمیز نگهداری کرد. اگر آب رودخانه، حوض، چشمه و غیره مصرف می شود باید جوشانیده شود. اگر چاه و چشمه محافظت شده است آب آن می تواند تمیز باشد. آب لوله کشی نیز که کلرینه می شود تمیز است.